28 sierpnia 1914 r., rozpoczął się największy konflikt zbrojny na kontynencie europejskim od czasów wojen napoleońskich. W 100 rocznicę wybuchu I wojny światowej Jarosław Przybyło, Mariusz Rudnik i Przemysław Buda – członkowie Grupy Rekonstrukcji Historycznej II Brygada Legionów Polskich działającej przy Stowarzyszeniu Bochniaków i Miłośników Ziemi Bocheńskiej zapalili lampki pod pomnikiem gen. Leopolda Okulickiego, pod pomnikiem „Poległym za Wolność w latach 1914-1920 „ oraz pod Krzyżem w kwaterze wojennej z I i II wojny światowej nr 314 na cmentarzu komunalnym w Bochni przy ul. Orackiej. Oddali hołd żołnierzom walczącym i poległym w tej okrutnej, prowadzonej ”na wyniszczenie” wojnie. W powszechnej świadomości społeczeństwa niestety nie funkcjonuje wiedza o skali działań wojennych i udziale w nich Polaków, zarówno ochotników do trzech brygad legionów jak i wcielonych do wojska przez zaborców. Szacuje się, że w czasie I wojny światowej w armiach stron konfliktu walczyło około 3,4 mln Polaków . Straty szacuje się zaś na ok. 0,5 mln. Był to największy w historii, pod względem liczebności udział naszych rodaków w działaniach wojennych.Dramatyzmu dodaje fakt, że często walczyli oni po przeciwnych stronach frontu. I tak, Polacy z Wielkopolski, w armii niemieckiej wraz z sojuszniczą armią austro-wegierską, w której służyli Polacy z Galicji strzelali do swoich rodaków walczących w armii carskiej a wywodzących się np. z okolic Kielc. W grudniu 1914 r. ziemia bocheńska była widownią zażartych walk . Do dziś świadczą o tym liczne, rozsiane po bocheńszczyźnie cmentarze wojenne. Klęski zaborców wzbudziły nadzieję na odzyskanie niepodległości. Wielu ochotników jak np. Leopold Okulicki, absolwent bocheńskiego gimnazjum, legionista II Brygady Legionów Polskich, walczyło w powstających polskich formacjach legionowych. Oni stali się trzonem formującego się państwa polskiego, oni też stanęli w pierwszym szeregu jego obrońców w 1939 roku. Wojenne dzieje Bochni mają bogatą literaturę, szczególnie tę wspomnieniową.
Polecamy lekturę Wiadomości Bocheńskich dostępnych w wersji elektronicznej na stronie www.bochniacy.pl.
Polecamy również opracowanie Janusza Paproty dostępne na stronie http: // www.bochenskiedzieje.pl /index.php/artykuly/i-wojna-swiatowa.
Listę wcielonych do armii austro-wegierskiej oraz ich losy wojenne możemy sprawdzić pod adresem: http://www.brzesko.ws/_brzesko/documents/historia/iww/straty/td_lista_strat_p_Bochnia.html
