Stowarzyszenie Bochniaków
i Miłośników Ziemi Bocheńskiej

Rok założenia 1936

W tym miejscu znajdowała się synagoga (bóżnica), sprofanowana przez Niemców w okresie II wojny światowej. Urządzono tam kuchnię dla osób zatrudnionych w Warsztatach Miejskich.

Synagoga Sadygorer Schul


Według miejscowej tradycji w tym miejscu istniała drewniana bóżnica od XIV wieku. Pisze o niej Stanisław Fischer(25):

Przy końcu ulicy, od strony wschodniej, wznosiła dach swój ponad sąsiednie zabudowania drewniana bóżnica – znów pełna przybudówek, w których prawdopodobnie mieścił się lokal żydowskiego sądu i może areszt. Tuż obok łaźnia (mykwa czyli zbiornik z bieżącą wodą do ablucji oraz mycia naczyń rytualnych – przyp.aut.) i dwa drewniane domki: w jednym z nich rezydował rabin (sacerdos Judaeorum), drugi przeznaczony był dla kahalnego sługi – szkolnika. Tam było serce gminy. Z tyłu za bóżnicą znajdowały się, w cieniu dzikich grusz, płaskie cmentarne nagrobki (macewy czyli żydowska stela nagrobna).

Posiłki dla zatrudnionych w getcie przygotowywano i wydawano w synagodze Sadygorer Schul

W 1922 r. Stowarzyszenie Domu Modlitwy Chaduszin w Bochni wybudowało synagogę zwaną Sadygorer Schul. Synagoga, to miejsce spotkań w celu odprawiania obrzędów religijnych i studiowania Tory. Pojęciu synagogi odpowiada bóżnica (bożnica) – miejsce poświęcone Bogu, dom modlitwy. W 1932 r. wg sprawozdania Żydowskiej Gminy Wyznaniowej w Bochni złożonego 6 lipca 1932 r. do Starostwa Bocheńskiego w Bochni (w zbiorach Archiwum Narodowego w Krakowie Oddział w Bochni) było pięć domów modlitwy: Dom modlitwy im. Ch. Halberstama z Sącza – 131 członków, Dom modlitwy im. Chaduszin – 148 członków, Dom Modlitwy im. Rabina ze Szczucina mieścił się w budynku Towarzystwa Talmud Tora – 51 członków. W tym samym budynku mieścił się Dom Modlitwy im. Rabina z Dzikowa – 72 członków. Był także Dom Modlitwy im. Rabina Halberstama z Bobowej – 48 członków.
Iwona Zawidzka w książce Żydzi bocheńscy, Bochnia 1999 r. na stronie 6 podaje, że w okresie międzywojennym było co najmniej kilkanaście domów modlitwy, z których kilka mieściło się w „Czerwonej Kamienicy” przy ul. Floris 3, a inne przy ul. Kącik, Brackiej, Kraszewskiego, Kowalskiej i Trudnej, a za skrzyżowaniem ul. Kowalskiej i Brackiej była mykwa.

Zdjęcie współczesne. W miejscu synagogi Sadygorer Schul (z lewej) znajduje się budynek Domu Handlowego „Sutoris”

Przypisy:

(25) Stanisław Fischer. Wygnanie Żydów z Bochni. Bochnia 1928 s.6