17 września br. w „Domu Bochniaków” prezes Stanisław Kobiela w gronie licznie zgromadzonych gości otworzył 
dwie wystawy o tematyce żydowskiej. Wśród gości byli: pani Cecylia Dźwigaj prezes Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej Oddział w Bochni, pan Jan Balicki przewodniczący Rady Miejskiej w Bochni, pani Agnieszka Gicala kierownik Archiwum Narodowego w Krakowie Oddział w Bochni, pani Dorota Rzepka dyrektor Miejskiej Biblioteki Publicznej w Bochni, pani Halina Mucha prezes Katolickiego Stowarzyszenia Społecznego „CIVITAS CHRISTIANA” Oddział w Bochni, nauczyciele i młodzież z Zespołu Szkół Budowlanych i członkowie Stowarzyszenia.
Wystawa „Żyli wśród nas…” przygotowana staraniem Archiwum Narodowego w Krakowie Oddział w Bochni przedstawia najstarsze dokumenty dotyczące bocheńskiej społeczności żydowskiej z czasów króla Kazimierza Wielkiego i lat późniejszych. Po tej wystawie oprowadziła gości pani Agnieszka Gicala kierownik Archiwum w Bochni pokazując na fotografiach i w dokumentach życie religijnie, aktywność zawodową, polityczną i społeczną bocheńskich Żydów zwłaszcza w okresie autonomii galicyjskiej i w okresie międzywojennym. Pokazała wiele przykładów owocnej współpracy pomiędzy dwiema społecznościami na polu samorządowym i społecznym, środowisko żydowskich przedsiębiorców, a więc Fabrykę Műnzera, która dawała zatrudnienie mieszkańcom Bochni, środowisko kupców i żydowskich uczniów bocheńskiego gimnazjum i liceum ogólnokształcącego, bocheńskich lekarzy, adwokatów i żydowską biedotę. Zwróciła uwagę na aktywność bocheńskiego adwokata dr Gustawa Mullera, założyciela Towarzystwa Upiększania Miasta Bochni, który ufundował słynne do dziś tylko z nazwy secesyjne „Trzy Lampy” koło ul. Szewskiej i szybu Regis.
Stanisław Kobiela,prezes Stowarzyszenia Bochniaków i Miłośników Ziemi Bocheńskiej opowiedział o kolejnych ograniczeniach jakim poddawani byli Żydzi przez niemieckich okupantów od chwili zajęcia Bochni przez Niemców we wrześniu 1939 r. Wskazał na prezentowane, na wystawie afisze i zarządzenia niemieckie. Następnie oprowadził gości po wystawie „Getto w Bochni” pokazując obszar getta, utworzonego w połowie marca 1941 r. i zmiany jego granic, ciężkie warunki życia w getcie i jego organizację.Żydowską władzę getta, a więc Judenrat i podporządkowaną mu policję żydowską (Ordnungsdienst), gorliwie pomagających Niemcom w tropieniu Żydów, którzy nie podporządkowywali się zarządzeniom niemieckiego okupanta. Nikłe są jakieś ślady pomocy z ich strony stłoczonej w getcie społeczności żydowskiej. Pokazał natomiast rolę tzw. warsztatów miejskich założonych z inicjatywy Salomona Greiwera, dzięki którym getto w Bochni przetrwało najdłużej w dystrykcie krakowskim, okoliczności zamordowania Greiwera i jego rodziny przez Niemców i trzy największe akcje eksterminacyjne: 25 sierpnia 1992 r. 10-11 listopada 1942 r. i 1-4 września 1943 r., w czasie których wywieziono do obozów zagłady w Bełżcu i Auschwitz, a także do obozów pracy w Szebni pod Jasłem i w Płaszowie kilka tysięcy Żydów z bocheńskiego getta, a kilka tysięcy zastrzelono na ulicach Bochni. Po 70 latach udało się ustalić miejsca holokaustu w Bochni dokonywanego na ludności żydowskiej, pokazać miejsca koncentracji Żydów przeznaczonych na zagładę i drogę konwoju na bocznicę kolejową w Bochni, na której ładowano Żydów do bydlęcych wagonów wysypanych niegaszonym wapnem, jak również drogę do lasu w Baczkowie i na bocheński cmentarz żydowski na Krzeczkowie, a także pod stok Solnej Góry, gdzie rozstrzeliwano Żydów. Likwidacja Żydów w Bochni zakończyła się spaleniem ponad 1000 ciał zamordowanych Żydów na wielkim stosie w rejonie Solnej Góry 4 września 1943 r., który płonął trzy dni trzy noce, a czarny dym zasnuł niebo nad Bochnią.
Oprowadzający po wystawie pokazał również działalność Żydowskiej Organizacji Bojowej i jej najaktywniejszej na terenie GG placówki w Kopalinach, która podrabiała niemieckie dokumenty, wydawała konspiracyjne pismo „Hechaluc Halochem”, (10 numerów tego pisma znajduje się w zbiorach Stowarzyszenia) i organizowała akcje sabotażowe, przeciwko niemieckim okupantom i odemanom czyli żydowskiej policji porządkowej.
Wskazał także iż dzięki żmudnej pracy organizatorów obu wystaw udało się zidentyfikować wiele nieopisanych dotąd zdjęć zalegających zbiory Yad Vashem i powiązać je z Bochnią na podstawie różnych szczegółów topograficznych. Zdjęcia współczesne prezentowane na wystawie są tego dowodem. Dla miłośników starej fotografii i historii naszego miasta zdjęcia te będą dużym zaskoczeniem.
Po prezentacji wystaw odbył się krótki koncert chóru Bochniaków „Lutnia” połączony ze wspólnym śpiewaniem żydowskich pieśni, wybranych specjalnie w Izraelu przez panią prof. dr Rachel Kollender prezesa Stowarzyszenia Bochniaków w Izraelu. Wspólne śpiewanie prowadziła kol. Ewelina Mroczek, akompaniował i dyrygował kol. Stanisław Domański. Na zakończenie pani Ewelina Mroczek odczytała list od Szewacha Weissa b. ambasadora Izraela w Polsce i przewodniczącego Knesetu do władz Miasta Bochni i Stowarzyszenia Bochniaków i Miłośników Ziemi Bocheńskiej w związku ze zrealizowaniem i otwarciem 7 września 2015 r. na ulicach miasta Żydowskiej Trasy Pamięci w Bochni.
Wystawa jest prezentowana w salach DOMU BOCHNIAKÓW, Rynek 2 w Bochni. Udostępniana jest zwiedzającym nieodpłatnie we wtorki i piątki, w godz. 10.00-14.00. W innych terminach zwiedzanie jest możliwe po wcześniejszym zgłoszeniu tel. 722-00-80-80.
